Avalanche network: Akıllı sözleşmeler, DEX uygulamaları ve mainnet sonrası ilerlemeler
Avalanche network: Akıllı sözleşmeler, DEX uygulamaları ve mainnet sonrası ilerlemeler
Geçtiğimiz Eylül ayında mainneti yayınlanan Avalanche platformunda AVAX sahipleri node kurulumlarını gerçekleştirerek validatör oldular. An itibari ile 552 node ile Avalanche ağı validasyon ve AVAX transferi yapmakta (1).
Mainnet sonrası ağ kayda değer bir sorun yaşamadan çalışmaya devam ediyor. İki kez güncelleme yayınlanan Avalanche ağı üzerinde işlemler ortalama 1–3 saniye aralığında gerçekleşip sonuçlanıyor. Çok düşük (0.001 AVAX) ve sabit bir işlem ücreti kesilmekte ve bu ücret validatörlere verilmeden yakılmakta. Bu durum kriptopara enflasyonunu da önleyici etki göstermekte. Avalanche’ın oluşturduğu cüzdan üzerinden AVAX aktarım işlemleri, zincirler arası aktarım, delegasyon işlemleri geçekleştirilmekte. Ağda staking veya delegasyon süresine göre değişmekle birlikte senelik %11.5 civarında pasif gelir elde etmek mümkün (2–3). Büyük çoğunluğu henüz kilitli olan AVAX’lar yaklaşık olarak %78 oranında staking uygulamasında pasif gelir için kilit altına alınmış durumda (1). Kilitli tokenler nedeni ile piyasalarda kısıtlı miktarda bulunabilen AVAX’ın ilk serbestleşme zamanı olan aralık 2020’de piyasanın da hareketlenmesi bekleniyor.
Avalanche ağı üzerinde projeler
Finansın interneti mottosu ile yola çıkan Avalanche platformunda kullanıcılar akıllı sözleşmelere ev sahipliği yapacak olan C-chain (C-zinciri) üzerinde uygulamaların lanse edilmesini beklemekteler. C-chain üzerinde akıllı sözleşme oluşturmak, merkeziyetsiz uygulama geliştirmek konusunda çalışmalar sürüyor. Yakın gelecekte dApp’lerin hayata geçmesi ve bazı Ethereum platformu uygulamalarının da Etherum sanal sunucusunu destekleyen Avalanche blokzincirine geçmesi olası görünmekte. Ethereum 2.0’a geçiş süreci Avalanche platformunu da yakından ilgilendiriyor. Testleri sürmekte olan Ethereum 2.0 projesinde yaşanan gecikmeler veya arzu edilen performans ve başarılı sonuçların elde edilememesi Avalanche platformunun bu alanı doldurmasının önünü açacaktır. Hali hazırda EVM olarak çalışan Avalanche platformunun çok sayıda kardeş blokzinciri ve EVM bazlı uygulamayı ağırlaması olası görünmekte.
DEX uygulamaları
Avax mainnet sonrası çok sayıda merkezi borsada listelendi ve işlem görmeye başladı. Coinlerin çoğunun kilitli olması ve cazip staking ödülleri nedeni ile serbest olanlarında staking için kilitlenmesi ile piyasada çok az AVAX kaldı. Bunun üzerine bazı borsalarda satın alınan AVAX’ların kişisel cüzdanlara transferi bir müddet mümkün olmadı. Aralık ayında ilk kilit açılması ile piyasada serbest dolaşabilecek AVAX miktarı artacak ve alım satım işlemleri bir miktar daha rahatlayacaktır. ICO satışında satışı yapılan coinlerin büyük çoğunluğu 1–1.5 yıl kademeli olarak kilitli dağıtılmıştı. Her 3 ayda bir kısmen kilit açılması ile marketteki AVAX miktarı artacaktır. Merkezi borsalar dışında DEX üzerinden de işlemlerine başlanması beklenen AVAX artık Jelly Swap merkeziyetsiz borsası (decentralized exchange, DEX) üzerinden BTC, ETH, BNB vb kriptoparalar ile takas edilebilmekte. Bu işlemlerde kullanılabilmesi amacı ile Avax için Metamask ve Brainwallet desteği sağlanmış durumda (4). Merkezi borsalarda işlem yapmak istemeyen kullanıcılar DEX üzerinden de takas işlemlerini gerçeleştebilecekler. Yine DEX’ler için de likidite yukarıda bahsedilen kilit çözülmesi ve piyasada dolaşımdaki AVAX miktarı artışı ile artacaktır.
Athereum
Yakın gelecekte önemli bir gelişme olarak karşımıza çıkması beklenen Athereum projesi Avalanche blokzinciri üzerine çalışan Ethereum olarak tanımlanabilir. Avalanche tarafından Ethereum ağının dostane çatallanması (kaşık) olarak tanımlanmakta olan proje üzerinde çalışmalar sürmekte. Athereum testneti yakında açılması sistemin denenmesi planlanmakta. Avalanche blokzinciri ve konsensüs protokolleri kullanımının Ethereumun ölçeklenebilirlik, hız ve güvenlik sorunlarını gidermesi, proof of work konsensüs protokollerinin ortak sorunu olan yoğun kaynak tüketimi ve yüksek donanımlı pahalı cihaz desteği gereksinimi gibi sıkıntılarına çözüm olması beklenmekte. Proof of stake mekanizması kullanan Avalanche platformunun kendi geliştirdiği Avalanche ve Snow protokolleri ile yüksek ölçeklenebilirlik, VISA gibi ödeme araçlarıyla bile rahatlıkla rekabet edebilecek ölçekte işlem hızı ve hatta VISA’da olmayan saniyeler içinde işlem sonuçlandırma özelliği, çevre dostu oluşu, enerji tüketimi düşük basit cihazlarla bile sistemin validasyonunun mümkün olduğu bir altyapıda çalışacak Athereum heyecan verici bir proje (5). Avalanche tarafının projeye ilgi ve desteği belli olmakla beraber Ethereum tarafının düşüncesi burada önem kazanmakta ve ETH 2.0’ın durumu bu projenin de geleceğinde belirleyici olacak gibi görünmektedir.
Ledger desteği
Avalanche platformu cüzdanlarına ulaşım mainnet sonrası her defasında mnemonic kelimelerin sisteme girilmesi ile olmakta ve oldukça uzun sürmekteydi. AVA labs tarafından donanımsal cüzdan ile de AVAX saklanabilmesine yönelik çalışmaların sürdüğüne dair duyurular yapılmaktaydı. Ekim ayı içerisinde bu destek nihayet geldi ve cüzdanlara Ledger ile bağlanma imkanı gerçekleşti. Ledger live üzerinden cihaza gerekli uygulamanın eklenmesi ile kullanılabilmesi Avalanche için olumlu oldu (6).
NFT projeleri
Avalanche Polyient games ile yaptığı işbirliği ile önümüzdeki dönemde DeFi sonrası en popüler olması beklenen ikinci alan olan non fungible tokens (NFT) projelerine de adım atmış oldu. Polyient games bu alanda öncü bir NFT ve blokzinciri temelli oyun üretici firma olarak göze çarpmakta. NFT olarak adlandırılan tokenler ERC721 standardında olup, Ethereum ağında oluşturulmuş, benzersiz, kopyalanması ve çoğaltılması mümkün olmayan koleksiyon amaçlı öğeler olarak dikkat çekmekte. Sanat eserlerinin dijital varlık haline dönüştürülmesinde de kullanılması yüksek olasılıklı görünmekte olan NFT’ler koleksiyon ürünleri olarak dikkat çekmekte. NFT’lerin Polyient games tarafından Avalanche ağı üzerinde kurulacak olan merkeziyetsiz borsada (DEX) alım, satım ve takas işlemlerinin yapılmasına dayalı işbirliği hayata geçirildi. Başlangıçta oyunlarla ilişkili NFT’lerin olması ilerleyen dönemde varlıkların dijitalleştirilmesi ile bu platformlarda çok kıymetli sanat eserlerinin bile işleme alınması düşünülmekte (7–8).
Avalanche ağında akıllı sözleşmeler ve AVAX dışında token geliştirme projeleri devam etmekte. Düşük maliyetlerle akıllı sözleşmeler hayata geçirilebilmekte olup Avalanche’ın hedefi olan finansın internetini inşa etme amacı doğrultusunda DeFi projelerine öncelik verilmesi düşünülmekte. Stabil coinlere de ihtiyaç olacağı farklı itibari para birimlerine endeksli stabil kriptoparaların da ileride üretilecekleri öngörülmektedir. Ava labs henüz bir aylık süreyi yeni tamamlayan mainnet sonrasında sağlam adımlarla ve ciddi partnerler ile projelere imza atmayı hedeflemekte. C chain üzerinde yazılım geliştiricileri projeler üretmeye teşvik ve davet etmekte. Yakın gelecekte halihazırda farklı blokzincirleri üzerinde işlemekte olan ve yeni geliştirilen çok sayıda projenin platformu kullanamaya başlaması muhtemel görünmekte. Avalanche platformunda validatör olanlar gelecekte alt projelerde de validasyon işlemlerini gerçekleştirecekler. Bu bakımdan gerekli şartları karşılayanların validatör olmaları oldukça avantajlı görünmektedir.
Referanslar
5. https://athereum.avax.network/
6. https://twitter.com/avalancheavax/status/1315639072354959361
