DeFi furyasında son gelişmeler — Sağlıklı bir ekosistem için gereksinimler nelerdir?
Merkeziyetsiz finans hızını almış günden güne milyonlarca dolarlık pazar büyümeleri görülürken Eylül 2020 başlarında hava birden bire tersine döndü. Kısa süre önce 02.09.2020’de DeFi 9.5B$ seviyesine ulaşmışken 4 gün içinde 2B$ civarında gerileme yaşadı. Son günlerde Bitcoin cephesinde yaşanan sancılı süreç şiddetli biçimde alternatif koinleri de vurdu. Bu süreçten en ağır hasarı ise DeFi projeleri aldı. Yükselirken çok hızlı değer kazanan bu projelerin ironik olarak yiyecek isimlerine sahip olan birçoğu aniden çok ciddi değer kaybetmeye başladı. Volatil bir piyasaya sahip olan Defi projeleri tökezledikten sonra yine toparlanma sürecine girdi ve 29.09.2020 tarihi itibari ile market büyüklüğü 11B$ seviyesini aştı.
Defi piyasasındaki volatilitenin nedenleri
Son dönemde mantar gibi türeyen çok sayıda altyapısı zayıf DeFi projesi hayata geçti. Bunlardan biri ise tüm yatırımcıları şaşırttı ve hatta pes dedirtti. Geliştiricisi çok kısa süre içerisinde biraz değer kazanır kazanmaz elindeki koinleri satıp projeden çıktığını açıkladı. Bir anda çok ciddi değer kaybı oluşan koin diğer DeFi projelerine olan güveni de önemli derecede sarstı. Sonra aynı kişinin dip seviyelerden koinleri geri aldığı haberi yayıldı. Bu örnek DeFi projelerine güveni oldukça sarstı. Ancak belki de bundan sonra yatırımcıların daha dikkatli davranmalarına sebep olacağından yararı da olmuş olabilir. DeFi ile ilgili giderek artan olumlu duygu ve düşünceler bir müddet de olsa ciddi bir darbe aldı. Bu ortamda ekosistemde DeFi projelerine olumlu bakmayanların argümanları çoğalmış oldu. Yatırımcı açısından da DeFi projelerinin itibarını oldukça zedeleyen bu olaylar başka projeleri de sorgulamayı ve ince eleyip sık dokumayı gerektirecektir. İşini doğru biçimde yapmaya çalışan düzgün DeFi projeleri de ‘kurunun yanında yaş da yanar’ atasözünde ki noktaya geldi. Özetle DeFi rüzgarı önce ivme kaybedip tökezledi ama kısmen toparlanarak büyümesini sürdürmeye başladı.
Kriptopara piyasalarında olumsuz havanın hakim olmaya başladığı bu günlerde, global ekonomik krizin de farklı bir aşamasına girilmekte. Değer kaybı sürecinden değer kazanma dönemine geçen ABD dolarına olan talep nedeni ile hemen hemen tüm piyasalarda satış baskısı mevcut. Pandemi nedeni ile de küresel ekonomide ciddi küçülmeler söz konusu ve işsizlik oranları da artmakta. Bitcoin’in üretim maliyetinin de altında işlem gördüğü ifade edilen bu günlerde markette volatilite de oldukça yüksek.
Yatırım yaparken projenin içeriği, alt yapısı, özgünlüğü, gelecekte doğacak ihtiyaçlara ne ölçüde yanıt verebileceği, projenin sahiplerinin kimler olduğu, projelerine ne ölçüde sahip çıktıkları, yol haritalarının bilinip bilinmediği son derece önemlidir.
Defi projelerine ev sahipliği yapmayı planlayan Avalanche
DeFi projelerine destek vereceği bilinen Avalanche platformu son testneti olan Everest testneti Ağustos 2020 sonunda tamamladı. 650 civarında node ile ağ üzerinde son denemeler (token transferleri, subnet oluşturma, token oluşturma ve gönderme vb) yapıldı. Mainnet öncesi partnerlerle uyum, yasal izinler ve denetim süreçlerinin tamamlanması gibi süreçler tamamlandı. 21 Eylül 2020'de mainnet gerçekleşti. Sonrasında da proje emin adımlarla ilerlemekte ve önemli partnerler ile anlaşmalar yapılmakta. Chainlink, Polyient games ile yapılan anlaşmalar platformun ilk projelerinden. Avalanche ağının lansmanından mainnetin yayına geçişine ve sonrasında projelere ev sahipliği yapmaya başlamasına dek olan süreçler hep planlı bir biçimde gitti. Projede majör U dönüşleri olmadı. Topluluğun fikirlerine de önem veren ekip sürekli platformu geliştirmeyi sürdürdü.
Avalanche platformunda Ethereum sanal sunucusuyla (EVM) uyumlu çalışması sayesinde Truffle Suite, Remix, Metamask, MEW gibi uygulamalar da kullanılabilmektedir. Mevcut koşullarda Defi projelerinin büyük çoğunluğu Ethereum blokzinciri üzerinde tesis edilmiş olup bu projelerin Avalanche üzerinde de işletilebilmesi önemli bir avantajdır. Ethereum ağında işlem yapmanın çok maliyetli hale gelmesi işlem kapasitesinin zorlanması Avalanche gibi hızlı ve ekonomik bir sisteme ihtiyaca işaret etmekteydi. Bugün artık mainnetten sonra kısa sürede bu alandaki sıkıntıların Avalanche altyapısı kullanılarak giderilmesi mümkün gözükmektedir.
Finansın internetini inşa etmek hedefini ortaya koyan Avalanche için DeFi alanındaki olumsuz gelişmeler ve piyasa geneline yayılan karamsar hava mainnet için ideal bir zaman olmadığını düşündürse de bu durum fırsata da dönebilir. Avalanche, blockchain 3.0 üzerinde DeFi 2.0 konseptine geçilmesinin yolunu açabilir. Mevcut hali ile çeşitli sıkıntılara gebe olan DeFi daha güvenilir, şeffaf, kararlı bir yapıya kavuşursa yeniden güçlü bir biçimde yıldızı parlayabilir. Aksi halde DeFi projelerine olan güven kaybı, işlemsel dezavantajlarla birlikte piyasayı geriletecektir.
Avalanche platformunun çok yönlülüğü ve hemen her çeşit projeye ev sahipliği yapmaya aday alt yapısı düşünüldüğünde sadece DeFi projelerine endeksli bir platform olmadığı görülebilir. Bugün ekosistemin başına gelen yasalara aykırı olmasa da etik olmayan ve çoğunlukla skandal olarak nitelenen DeFi piyasası manipülasyonlarının gerçekleştirilmesini önleyici tedbirlerin alınması merkeziyetsizliği başıbozukluktan ayırıp merkezi otorite olmadan da akıllı sözleşmeler ile düzenin korunduğu bir ortamın inşasına katkıda bulunacaktır. Ekosistemin genelinde güven artırıcı düzenlemelerin ve teamüllerin oluşturulması sistemin geleceğini garantiye almaya yarayacaktır. Güvenin kaybolduğu ortama yeni yatırımların gelmesinin mümkün olmayacağı gibi mevcut kullanıcıların da birer birer sitemden kopması ile merkeziyetsiz finansın sonuna gelinebilir. Bunu önlemek ekosistemin tüm öğelerinin el birliği ile güven artırıcı tedbirler almasıyla mümkün olabilir.
Referanslar
2. https://metanews.com/defi-meme-coin-hotdog-dumps-99-9-in-hours-after-launch/
3. https://cointelegraph.com/news/defi-boom-leaves-former-altcoin-darlings-in-the-dust-but-for-how-long
