DeFi furyasında son gelişmeler — Sağlıklı bir ekosistem için gereksinimler nelerdir?
Merkeziyetsiz finans hızını almış günden güne milyonlarca dolarlık pazar büyümeleri görülürken hava birden bire tersine döndü. Kısa süre önce 02.09.2020’de DeFi 9.5B$ seviyesine ulaşmışken 4 gün içinde 2B$ civarında gerileme yaşadı. Son günlerde Bitcoin cephesinde yaşanan sancılı süreç şiddetli biçimde alternatif koinleri de vurdu. Bu süreçten en ağır hasarı ise DeFi projeleri aldı. Yükselirken çok hızlı değer kazanan bu projelerin ironik olarak yiyecek isimlerine sahip olan birçoğu aniden çok ciddi değer kaybetmeye başladı.
Son dönemde mantar gibi türeyen çok sayıda, içi boş, altyapısı zayıf DeFi projesi hayata geçti. Bunlardan biri ise tüm yatırımcıları şaşırttı ve pes dedirtti. Geliştiricisi çok kısa süre içerisinde biraz değer kazanır kazanmaz elindeki koinleri satıp projeden çıktığını açıkladı. Bir anda çok ciddi değer kaybı oluşan koin diğer DeFi projelerine olan güveni de önemli derecede sarstı. Sonra aynı kişinin en dipten koinleri geri aldığı haberi yayıldı. Bu örnek DeFi projeleri için tam bir skandaldı. DeFi ile ilgili giderek artan olumlu duygu ve düşüncelere ciddi bir darbe oldu. Bu saatten sonra ekosistemde DeFi projelerine olumlu bakmayanlara kimsenin söyleyecek sözü olamaz. Yatırımcı açısından da DeFi projelerinin itibarını oldukça zedeleyen bu olaylar başka projeleri de sorgulamayı gerektirecektir. İşini doğru biçimde yapmaya çalışan düzgün DeFi projeleri de ‘kurunun yanında yaş da yanar’ atasözünde ki noktaya geldi. Özetle DeFi rüzgarı şimdilik hızını kesti ve ileride de ne olacağı belirsiz.
Kriptopara piyasalarında olumsuz havanın hakim olmaya başladığı bu günlerde, global ekonomik krizin de farklı bir aşamasına girilmekte. Değer kaybı sürecinden değer kazanma dönemine geçen ABD dolarına olan talep nedeni ile hemen hemen tüm piyasalarda satış baskısı mevcut. Pandemi nedeni ile de küresel ekonomide ciddi küçülmeler söz konusu ve işsizlik oranları da artmakta. Bitcoin üretim maliyetinin altında işlem gördüğü ifade edilen günlerde volatilite de oldukça yüksek.
Yatırım yaparken projenin içeriği, alt yapısı, özgünlüğü, gelecekte doğacak ihtiyaçlara ne ölçüde yanıt verebileceği, projenin sahiplerinin kimler olduğu, projelerine ne ölçüde sahip çıktıkları, yol haritalarının bilinip bilinmediği son derece önemlidir.
DeFi projelerine destek vereceği umulan Avalanche platformu son testneti olan Everest testneti geçtiğimiz ayın sonunda tamamladı. 650 civarında node ile ağ üzerinde son denemeler (token transferleri, subnet oluşturma, token oluşturma ve gönderme vb) yapıldı. Mainnet öncesi partnerlerle uyum, yasal izinler ve denetim süreçlerinin tamamlanması beklenmekte. Proje emin adımlarla ilerlemekte ve önemli partnerler ile anlaşmalar yapılmakta. Google, Chainlink, Polyient games, Ledger ile yapılan anlaşmalar platforma değer katacaktır. Ethereum sanal sunucusuyla uyumlu çalışması sayesinde Truffle Suite, Remix, Metamask, MEW gibi uygulamalar da kullanılabilmektedir. Finansın internetini inşa etmek hedefini ortaya koyan Avalanche için DeFi alanındaki olumsuz gelişmeler ve piyasa geneline yayılan karamsar hava mainnet için ideal bir zaman olmadığını düşündürse de bu durum fırsata da dönebilir. Avalanche, blockchain 3.0 üzerinde DeFi 2.0 konseptine geçilmesinin yolunu açabilir. Mevcut hali ile çeşitli sıkıntılara gebe olan DeFi daha güvenilir, şeffaf, kararlı bir yapıya kavuşursa yeniden yıldızı parlayabilir. Aksi halde DeFi projelerine olan güven kayboldu mu bir daha geri gelmesi mümkün olmayabilir. Avalanche platformunun çok yönlülüğü ve hemen her çeşit projeye ev sahipliği yapmaya aday alt yapısı düşünüldüğünde sadece DeFi projelerine endeksli bir platform olmadığı görülebilir. Bugün ekosistemin başına gelen yasalara aykırı olmasa da etik olmayan ve çoğunlukla skandal olarak nitelenen DeFi piyasası manipülasyonlarının gerçekleştirilmesini önleyici tedbirlerin alınması merkeziyetsizliği başıbozukluktan ayırıp merkezi otorite olmadan da akıllı sözleşmeler ile düzenin korunduğu bir ortamın inşasına katkıda bulunacaktır. Ekosistemin genelinde güven artırıcı düzenlemelerin ve teamüllerin oluşturulması sistemin geleceğini garantiye almaya yarayacaktır. Güvenin kaybolduğu ortama yeni yatırımların gelmesinin mümkün olmayacağı gibi mevcut kullanıcıların da birer birer sitemden kopması ile merkeziyetsiz finansın sonuna gelinebilir. Bunu önlemek ekosistemin tüm öğelerinin el birliği ile güven artırıcı tedbirler almasıyla mümkün olabilir.
Referanslar
2. https://metanews.com/defi-meme-coin-hotdog-dumps-99-9-in-hours-after-launch/
3. https://cointelegraph.com/news/defi-boom-leaves-former-altcoin-darlings-in-the-dust-but-for-how-long
